[:ca]”Un ocell posat en un arbre mai té por que la branca es trenqui, perquè la seva confiança no està en la branca, sinó en les seves pròpies ales.”
Sembla que vivim temps d’incertesa, en els quals cada dia apareix nova informació que no ens aporta cap coneixement, en els quals les normes canvien en hores, i no podem fer plans a un parell de setmanes vista perquè no sabem què podrem fer llavors.
La incertesa xoca frontalment amb la nostra necessitat de control, de sentir seguretat. Veiem com els nivells d’estrès i nerviosisme són cada vegada més grans entre la població, perquè no només la malaltia, sinó també aquesta constant incertesa ens connecta d’una forma primària amb la por. La nostra ment fa del control l’eina amb la qual s’enfronta a la vida, pretenent preveure i conèixer les situacions possibles per planejar i preparar-se per tota possible contingència. Aquesta capacitat ens fa sentir segurs, creure que allò extern serà d’una manera concreta i estable, ens dóna marge per construir la realitat que nosaltres volem. Al cap i a la fi, es tracta que estem projectant els nostres desitjos, treballant a poc a poc per arribar al resultat que volem, tenint en compte que les circumstàncies externes no canviessin més enllà del que pugui encaixar en els nostres plans.
La realitat és que no tenim cap control sobre el que pot succeir. Ni tan sols abans de la pandèmia érem immunes a malalties o accidents, canvis sobtats en el nostre treball o problemes en les nostres relacions personals que no esperàvem. Però preteníem que no era així, que, tot i que puntualment podia succeir una “desgràcia”, estàvem fora de perill.
En la situació actual, lo extraordinari s’ha tornat habitual, i la rapidesa amb que canvien les circumstàncies i la quantitat de directrius, de vegades poc clares, que rebem, fa que aquesta realitat que preteníem negar, es faci òbvia i impossible d’eludir. Moltes persones, acostumades a viure en aquesta construcció mental d’una falsa seguretat, estan patint grans alts i baixos emocionals, per no poder adaptar-se a aquesta situació, i no saber com gestionar la por ni desenvolupar la capacitat d’adaptació i flexibilitat necessàries per encarar la poca incidència que les nostres decisions tenen realment sobre el que succeeix.
Pretenem conduir una llanxa a motor que pot anar riu amunt si li plau, quan la veritat és que viatgem a una petita embarcació de fusta, fràgil, que ens porta inexorablement riu avall, i on el nostre màxim assoliment és saber relaxar-nos, acceptar cap a on anem i balancejar-nos suaument, des de la calma, per a dirigir-nos, potser, cap a un costat del riu més plàcid.
Per aconseguir-ho, disposem d’aquesta gran eina que és la meditació.
La meditació és una tècnica mil·lenària, utilitzada per múltiples tradicions i desenvolupada de moltes maneres diferents. Totes tenen en comú el fer-nos mirar cap a dins, i ajudar-nos a desmadejar el cabdell per començar a albirar aquesta certesa que habita dins nostre.
La pràctica habitual de la meditació ens fa aprofundir en nosaltres, veure els patrons mentals que alimenten les nostres pors, però també connectar amb el nostre potencial, i sobretot amb aquest lloc de calma a què podem acudir al mig de qualsevol huracà.
Aquest mirar cap endins, ens fa enfrontar-nos amb els enganys de la nostra ment per crear-nos falses expectatives, com el fet que podem controlar el que succeeix. Al contrari, després d’una pràctica prolongada, veurem amb claredat com tot és transitori i l’únic al que agafar-se és la nostra llum interior. Potser sembli descoratjador, però, ens el contrari, realitzar aquest fet significa deixar de dependre de res extern a nosaltres, saber que tot pot ensorrar-se al nostre voltant sense que aquesta llum s’apagui, mentre sapiguem mantenir encesa la seva flama. Per fer-ho, es tracta de no deixar-se portar per les emocions com la por o la desesperança, que, si bé tenen el seu paper i són de gran ajuda en moments de perill extrem, en el dia a dia ens paralitzen i posen un vel davant les nostres pròpies capacitats. Per això necessitem observar detingudament dins nostre, veure d’on neixen els diferents impulsos, els pensaments, i acceptar. Acceptar que les coses no seran com volem, que no hi ha res permanent, que tot pot ser perdut. Acceptar, i alhora, seguir veient la meravellosa simplicitat de la felicitat, el content interior que neix en la senzillesa de la quotidianitat, en la capacitat de gestionar aquestes situacions que no volem, i veure que aquesta petita llum interior és suficient per trencar una immensa i profunda foscor.
La meditació ens ajuda a veure cara a cara el que pretenem amagar a l’armari perquè no ens agrada, perquè ens espanta, ens dóna eines per enfrontar-ho i acceptar-ho, i un cop fet, un cop hem acceptat que no serveix de res resistir més que per trencar-se, des de la nostra nova flexibilitat, com el bambú, podrem sostenir-nos davant qualsevol vendaval. Podrem construir una nova realitat, basada ja no a l’aferrament al que coneixem, en pretendre que el nostre entorn romangui estàtic, sinó a saber adaptar-nos a allò canviant, a romandre fidels només a aquesta llum interior mentre el dinamisme extern no fa més que motivar-nos al propi canvi i al desenvolupament de les nostres capacitats. La humanitat ha passat per moments de crisi contínuament, no és una excepció ni mala sort que ens hagi tocat viure això, a tota generació li toca viure el seu repte. Depèn de cadascun de nosaltres què fer amb aquesta experiència de vida.
Alguns, que esteu passant per moments realment durs, em llegireu i pensareu que tot això és un conte, molt bonic en la teoria però que no es pot aplicar en la pràctica. Què les vostres circumstàncies són insalvables, què com aneu a acceptar l’inacceptable. No hi ha altra opció. Només podeu confiar què sou capaços.
Us dic, només proveu-ho. Trobeu un espai de silenci, a casa, encara que hagi de ser tancats en el bany, quan tots ja dormen, o al cotxe aparcats abans d’entrar a la feina. No es necessita un entorn ideal. Manteniu l’esquena recta, tanqueu els ulls i observeu la vostra pròpia respiració. A cada pensament responeu amb una connexió més profunda en la vostra respiració. Un espai infinit s’obrirà en el vostre interior, deixeu que us aculli, aquesta és la vostra llar, de la qual ningú ni res us pot privar. Sapigueu que hi és, que sempre podeu tornar a ella, i que és l’únic real i imperible.[:es]“Un pájaro posado en un árbol nunca tiene miedo de que la rama se rompa, porque su confianza no está en la rama, sino en sus propias alas.”
Parece que vivimos tiempos de incertidumbre, en los que cada día aparece nueva información que no nos aporta ningún conocimiento, en los que las normas cambian en horas, y no podemos hacer planes a un par de semanas vista porque no sabemos qué vamos a poder hacer entonces.
La incertidumbre choca frontalmente con nuestra necesidad de control, de sentir seguridad. Vemos como los niveles de estrés y nerviosismo son cada vez más grandes entre la población, porque no sólo la enfermedad, sino también esta constante incertidumbre nos conecta de una forma primaria con el miedo. Nuestra mente hace del control la herramienta con la que se enfrenta a la vida, pretendiendo prever y conocer las situaciones posibles para planear y prepararse para toda posible contingencia. Esta capacidad nos hace sentir seguros, creer que lo externo va a ser de una manera concreta y estable, nos da margen para construir la realidad que nosotros queremos. Al final se trata de que estamos proyectando nuestros deseos, trabajando poco a poco para llegar al resultado que queremos, teniendo en cuenta que las circunstancias externas no cambiaran más allá de lo que pueda encajar en nuestros planes.
La realidad es que no tenemos ningún control sobre lo que puede suceder. Ni siquiera antes de la pandemia éramos inmunes a enfermedades o accidentes, cambios repentinos en nuestro trabajo o problemas en nuestras relaciones personales que no esperábamos. Pero pretendíamos que no era así, que, aunque puntualmente podía suceder una “desgracia”, estábamos a salvo.
En la situación actual, lo extraordinario se ha vuelto habitual, y la rapidez con que cambian las circunstancias y la cantidad de directrices, a veces poco claras, que recibimos, hace que esta realidad que pretendíamos negar, se haga obvia e imposible de eludir. Muchas personas, acostumbradas a vivir en esa construcción mental de una falsa seguridad, están sufriendo grandes altibajos emocionales, por no poder adaptarse a esta situación, y no saber cómo manejar el miedo ni desarrollar la capacidad de adaptación y flexibilidad necesarias para encarar la poca incidencia que nuestras decisiones tienen realmente sobre lo que sucede.
Pretendemos conducir una lancha a motor que puede ir río arriba si le place, cuando lo cierto es que viajamos en una balsa frágil, que nos lleva inexorablemente río abajo, y dónde nuestro máximo logro es saber relajarnos, aceptar hacia dónde vamos y balancearnos suavemente, desde la calma, para dirigirnos, quizás, hacia un lado del río más apacible.
Para conseguirlo, disponemos de esta gran herramienta que es la meditación.
La meditación es una técnica milenaria, utilizada por múltiples tradiciones y desarrollada de muchas formas distintas. Todas tienen en común el hacernos mirar hacia adentro, y ayudarnos a desmadejar el ovillo para empezar a vislumbrar esa certeza que habita en nuestro interior.
La práctica habitual de la meditación nos hace ahondar en nosotros, ver los patrones mentales que alimentan nuestros miedos, pero también conectar con nuestro potencial, y sobre todo con ese lugar de calma al que podemos acudir en medio de cualquier huracán.
Éste mirar hacia adentro, nos hace enfrentarnos con los engaños de nuestra mente para crearnos falsas expectativas, cómo el hecho de que podemos controlar lo que sucede. Al contrario, tras una práctica prolongada, vamos a ver con claridad como todo es transitorio y lo único a lo que asirse es nuestra luz interior. Quizás parezca descorazonador, pero, muy al contrario, realizar éste hecho significa dejar de depender de nada externo a nosotros, saber que todo puede derrumbarse a nuestro alrededor sin que esta luz se apague, mientras sepamos mantener encendida su llama. Para hacerlo, se trata de no dejarse llevar por las emociones como el miedo o la desesperanza, que, si bien tienen su papel y son de gran ayuda en momentos de peligro extremo, en el día a día nos paralizan y ponen un velo ante nuestras propias capacidades. Para ello necesitamos observar detenidamente dentro de nosotros, ver de donde nacen los diferentes impulsos, los pensamientos, y aceptar. Aceptar que las cosas no van a ser como queremos, que no hay nada permanente, que todo puede ser perdido. Aceptarlo, y a la vez, seguir viendo la maravillosa simplicidad de la felicidad, el contento interior que nace en la sencillez de la cotidianidad, en la capacidad de manejar esas situaciones que no queremos, y ver que esa pequeña luz interior es suficiente para quebrar una inmensa y profunda oscuridad.
La meditación nos ayuda a ver cara a cara lo que pretendemos esconder en el armario porque no nos gusta, porque nos asusta, nos da herramientas para enfrentarlo y aceptarlo, y una vez hecho, una vez hemos aceptado que no sirve de nada resistir más que para romperse, desde nuestra nueva flexibilidad, como el bambú, vamos a poder sostenernos frente a intensos vientos. Vamos a poder construir una nueva realidad, basada ya no en el apego a lo que conocemos, en pretender que nuestro entorno permanezca estático, sino en saber adaptarnos en lo cambiante, a permanecer fieles sólo a ésa luz interior mientras el dinamismo externo no hace más que motivarnos al propio cambio y al desarrollo de nuestras capacidades. La humanidad ha pasado por momentos de crisis continuamente, no es una excepción ni mala suerte que nos haya tocado vivir esto, a toda generación le toca vivir su reto. Depende de cada uno de nosotros qué hacer con esta experiencia de vida.
Algunos, que estáis pasando por momentos realmente duros, me leeréis y pensaréis que todo esto es un cuento, muy bonito en la teoría pero que no se puede aplicar en la práctica. Qué vuestras circunstancias son insalvables, que cómo vais a aceptar lo inaceptable. No hay otra opción. Sólo podéis confiar en qué sois capaces.
Os digo, sólo probadlo. Encontrad un espacio de silencio, en casa, aunque tenga que ser encerrados en el baño, cuando todos ya duermen, o en el coche aparcados antes de entrar al trabajo. No se necesita un entrono ideal. Mantened la espalda recta, cerrad los ojos y observad vuestra propia respiración. A cada pensamiento respondedle con una conexión más profunda en vuestra respiración. Un espacio infinito se abrirá en vuestro interior, dejad que os acoja, ese es vuestro hogar, del que nadie ni nada puede privaros. Sabed que está ahí, que siempre podéis volver a él, y que es lo único real e imperecedero.[:]